多陀阿伽度
【佛學(xué)大辭典】
(術(shù)語(yǔ))Tatha%gata,又作怛闥阿竭,多陀阿伽陀,多陀阿伽馱,怛他檗多,怛他檗多夜,多陀竭,怛薩阿竭。譯曰如來(lái),又曰如去。其來(lái)去相通者,由「達(dá)于如實(shí)之人?!梗═atha%gata),「如實(shí)來(lái)格之人?!梗═atha%-a%gata)兩讀法而來(lái)。智度論曰:「多陀阿伽陀,如法相解,如法相說(shuō)。如諸佛安隱道來(lái),佛亦如是來(lái),更不去至后有中,是故名多陀阿伽陀。」玄應(yīng)音義三曰:「怛薩阿竭,大品經(jīng)作多他阿伽度,此云如來(lái)。」慧琳音義十六曰:「多陀竭,正音云怛他檗多,唐云如來(lái)也。」仁王經(jīng)儀軌曰:「阿佗檗多夜,此云如來(lái)?!棺⒕S摩經(jīng)九:「什曰:多陀怛伽度,秦言如來(lái),亦云如去。如法說(shuō),故名如。著佛以安穩(wěn)道來(lái),此佛亦如是來(lái),彼佛安穩(wěn)去,此佛亦如是去也?!勾笫枰辉唬骸歌蟊驹柒蛩叶?,怛他是如義,揭多是來(lái)義、知解義、說(shuō)義、去義,如諸佛乘如實(shí)道來(lái)成正覺(jué),今佛亦如是來(lái)故名如來(lái)。一切諸佛如法實(shí)相知解,知已亦如諸法實(shí)相為眾生說(shuō)。今佛復(fù)如是,故名如實(shí)知者,亦名如實(shí)說(shuō)者。一切諸佛得如是安樂(lè)性直至涅槃中,今佛亦如是去,故名如去。釋論具含四義,然古譯多云如來(lái),有部戒本云如去,阿阇梨意存如去如說(shuō),今且順古題也?!?/div>